Johannes-Passion (J.S. Bach) - 23 en 24 maart 2013





























Lees het artikel in






EEN MEESTERWERK VAN BACH

De Johannes-Passion (BWV 245) van Johann Sebastian Bach is een muzikale vertelling van het lijden en sterven van Jezus volgens het Johannesevangelie. De muziek die Bach bij het verhaal van Johannes componeerde is heel afwisselend. Op plaatsen waar hij de zangers de letterlijke tekst van het bijbelverhaal laat zingen, blijft hij, ook muzikaal, vrij onpartijdig. Op andere plaatsen geeft hij in vaak diep emotionele aria’s en koren zijn persoonlijke gevoelens weer. Het accent ligt minder op het lijden van Jezus. Jezus komt meer over als een krachtige persoonlijkheid die een boodschap te vertellen heeft, dan als het trieste slachtoffer in de Matthäus-Passion. Veel aandacht wordt besteed aan de beschrijving van het proces van Jezus. Ondanks het tragische verhaal eindigt Bach optimistisch, met de gedachte aan de wederopstanding uit de dood en de belofte van het eeuwige leven.

De Johannes-Passion behoort tot de meest verheven composities die Bach ooit schreef. Hij schreef dit werk in 1724 in enkele maanden tijd. Het stadsbestuur van Leipzig had hem de opdracht daartoe gegeven en op Goede Vrijdag van 1724 werd het voor het eerst uitgevoerd in de plaatselijke Nicolaikirche. Later herschreef Bach bepaalde delen omdat hij kritiek kreeg op het (te) uitbundige karakter van de muziek. De Johannes-Passion wordt vaak vergeleken met de bekendere Matthäus-Passion die Bach enkele jaren later zou schrijven. In vergelijking met de Matthäus-Passion is de Johannes muzikaal wat feller, maar tegelijkertijd in bepaalde passages ook ingetogener. 

De bijbelvertelling wordt verdeeld onder de solisten: de evangelist die het ganse lijdensverhaal al reciterend vertelt, Jezus, Petrus, Pilatus. Het koor vertolkt de volksmenigte of groepen zoals de hogepriesters en de Romeinse soldaten. De bijbelvertelling wordt onderbroken door contemplatieve, vrije poëzie in de vorm van aria’s die door vocale solisten worden vertolkt, en door koralen die door het koor worden gezongen. Deze koralen, melodieën die voor de kerkgangers gemeengoed waren, werden door Bach vierstemmig bewerkt. De harmonisatie leunt aan bij de expressie van het verhaal en betekenen ogenblikken van rust en bezinning in het tumult van de veroordeling en kruisiging van Christus.




MUSICI

PHILIP DEFRANCQ, tenor

De tenor Philip Defrancq studeerde aan het hoger Vlaams muziekonderwijs ( Leuven en Gent) en aan de Guildhallschool of Music & Drama (Londen). Hij nam deel aan masterclasses bij oa. Emma Kirkby, Linda Hirst en Sigiswald Kuijken.
Hij is een veel gevraagd concertzanger - evangelist en vertolkt de grote oratoria uit verschillende stijlperiodes. Hij maakte concertreizen in België, Colombia, Frankrijk, Moskou, Nederland, Spanje, Zwitserland, ... en zong er op de meest prestigieuze festivals o.l.v. Patrick Baton, Philippe Bender, Peter Burian, Dirk De Moor, Paul Denneweth, Paul Dombrecht, Frans Dubois, Johan Duijck, Graham Elliot, Michael Scheck, Werner Van Mechelen, Andere engagementen brachten hem in de opera. Hij werkte o.a. mee aan verscheidene producties van kameropera Transparant. In de Vlaamse Opera en in ‘Grand Theâtre’ te Luxemburg vertolkte hij kleine rollen o.l.v. R. Werhten, J.Cl. Casadessous , M. Zanetti en , K. Kessels
Op zijn repertoire staan ook werken als ‘Das Lied von der Erde’ van G. Mahler versie A. Schönberg. Saint Nicholascantate van B. Britten, Misa Criolla van A. Ramirez.
In recitals en kamermuziekverband musiceert hij met Gineke De Praetere (piano), Magali De Rouck (gitaar).
Philip Defrancq zong voor radio en televisie en zorgde voor verscheidene cd-opnamen, o.a. in samenwerking met Patrick Peire, Guy Penson, Sigiswald Kuijken e.a
Hij is lector stemvorming aan de Arteveldehogeschool te Gent opleiding “Bachelor in het onderwijs” muzikale opvoeding”.


VALERIE VERVOORT, sopraan

Valérie Vervoort studeerde klassieke zang aan het Koninklijk Conservatrorium van Antwerpen en vervolmaakte zich aan het Brooklyn Conservatory in New York en aan de operastudio in Gent. Daarnaast volgde zij tal van masterclasses en zomercursussen. Ze zong onder andere de rol van Pamina in Die Zauberflöte van Mozart, Nannetta in Falstaff van Verdi en Atalanta in Serse van Händel.
Zij behaalde de 1ste prijs op de internationale wedstrijd José Augusto Alegria en was finaliste van de Elardo Competition en de International Rotery opera Competition.
Zij vertolkte rollen bij het muziektheatergezelschap Salomee Speelt, het Opernwerkstatt an Rheim en het Orchestro do Minho in Portugal. Valérie concerteerde met de Brooklyn Collega Orchestra, het Vlaams Radio orkest, het Spectra Ensemble enz.
Ze gaf concerten doorheen Europa en de VS en nam op voor de Spaanse televisie en de Portugese radio.
Momenteel geeft zij les aan het Koninklijk Conservatorium van Antwerpen als assistente van Stephanie Friede.


SANDRA PAELINCK, alt

Sandra Paelinck (Mortsel, 1985) zong vanaf haar 9 jaar in het kinderkoor van de Vlaamse Opera waar ze verscheidene grote operaproducties heeft meegezongen, o.a. ‘La Bohème’, ‘Tosca’ en ‘Die Zauberflöte’.
Hierna is ze zanglessen gaan volgen bij Lieve Suys en is in september 2003 begonnen met de zangopleiding aan het Koninklijk Vlaams Conservatorium te Antwerpen bij docente Bernadette Degelin. Hier heeft ze ook al lessen gekregen van Lucienne van Deyck, Carol Yahr, John Norris en Guy Joosten. Masterclasses heeft ze o.a. gevolgd bij Irwin Gage en Eva Marton. Haar studies heeft ze vervolledigd bij Stephanie Friede en haar assistente Eva Oltivanyi en momenteel ontwikkelt zij haar zangtechniek verder bij Lubov Stuchevskaya.
Sinds een tijdje maakt ze ook deel uit van het koor van de Vlaamse Opera waarmee ze al o.a. 'Tosca' van Puccini, 'Pikovaja Dama' van Tsjaikovski, 'Dialogues des Carmélites' van Poulenc en 'Peter Grimes' van Britten heeft gezongen.


LUDWIG VAN GIJSEGEM, tenor

Na zijn studies aan het Conservatorium van Brussel en Antwerpen en specialisaties bij verschillende buitenlandse docenten werd Ludwig Van Gijsegem in 1980 laureaat van het Concours International de Musique Ancienne te Hurtebise en van het Erna Spoorenberg Solistenconcours in Nederland. Hij gaf meer dan vijfhonderd Bach- en Händelconcerten. Ludwig trad op in de meest prestigieuze muziektempels zoals het Gewandhaus van Leipzig, het Wiener Musikverein, de Salle Pleyel te Parijs, de Alte Oper te Frankfurt en het Concertgebouw te Amsterdam. Hij was er te horen in composities van onder meer Bach, Berlioz, Händel, Haydn, Honegger, Lloyd Webber, Orff, Puccini en Verdi. Ludwig zong in de Philharmonie te Sint-Petersburg Mahler’s Das Lied von der Erde, wat resulteerde in belangrijke engagementen in Rusland.
Hij werkte samen met vermaarde dirigenten waaronder: Gustav Leonhardt, Sigiswald Kuycken, Enoch zu Guttenberg, Philippe Herreweghe, Jaap van Zweden e.v.a.
Naast zijn carrière als zanger is Ludwig van Gijsegem ook gastdirigent bij het Vlaams Radio Koor. Hij is oprichter/artistiek leider van The European Inter-Voices Choir, van het Inter-VoiceS Festival en van het platenlabel Gioia. Voor zijn solistenensemble La Gioia componeerde Boudewijn Buckinx de kameropera’s Sokrates en Dhammapada.


DRIES DE CROM, bas


Dries De Crom (°1983) studeerde zang bij Dominique Maes, Lieven Termont en Govaart Haché. In 2007 behaalde hij een eerste prijs voor solozang op het concours Dexia Classics. Hij werkte mee aan producties van Muziektheater Transparant (Monteverdi - L'Orfeo, Blow - Venus & Adonis) en nam deel aan masterclasses bij o.a. Nicolas Achten, Annie Frantz, Laurence Renson en Maarten Koningsberger.







ORKEST

“Quadrifoglio String Quartet”

Het “Quadrifoglio String Quartet” werd in 2010 gesticht door 4 voormalige studenten van het Conservatorium van Antwerpen. Samen willen ze het boeiend strijkkwartet-repertorium verkennen en delen met het publiek. Hun repertorium omvat uitéénlopende genres van Haydn tot hedendaagse composities. Zo creëerden ze een werk van een jonge Vlaamse componist op het festival “ Muziek op het plein” in Antwerpen. Sinds 2013 zijn ze “String Quartet in residence” in de Antwerp International School.

  • Annick Sauvanaud begon op vijfjarige leeftijd viool te studeren bij Dejan Mijajev. Ze behaalde een eerste prijs in de Nationale wedstrijd van het Gemeentekrediet waarna ze haar studies aan het conservatorium van Antwerpen aanvatte. Ze volgde eveneens vioolles bij o.a. Maya Glezarova en Rudolf Werthen. Nadat ze met onderscheiding afstudeerde aan het conservatorium van Antwerpen ging ze in Utrecht verder studeren bij Eeva Koskinen. Ze speelde in orkesten zoals de Filharmonie en de Vlaamse Opera en leerde eveneens altviool en barokviool spelen. Annick geeft al geruime tijd vioolles en speelt zowel kamermuziek als in verschillende ensembles.

  • Floris Lammens behaalde zijn diploma “ Meester in de muziek” in 2000 in het conservatorium van Antwerpen, bij Dejan Mijajev. Hij volgde masterclasses bij Boris Belkin en Vegard Nilsen en onder de leiding van Peter Mascher vervolledigde hij zijn muzikale opleiding. Hij speelde reeds met het Symfonieorkest van Vlaanderen, de Filharmonie, Brussels Philharmonic en Sinfonia Rotterdam en engageert zich eveneens in kamermuziek zoals met het Quadrifoglio String Quartet.
  • Viola Hajdu is geboren in Hongarije en begon haar muziekstudies bij Professor Junici Spartacus aan het Zoltan Kodaly Conservatorium in Kecskemet en Professor Pal Behan aan de Academie voor muziek Szeged. In 2008 kwam ze naar België om te studeren bij Leo De Neve op het conservatorium van Antwerpen.Ze speelde reeds in het Kecskemet Symfonisch orkest, Szeged symfonisch orkest en Brussels Philharmonic. Viola volgde eveneens master-classes bij Ervin Schiffer in Morges, Zwitserland.
  • Christoph Bunzendahl begon zijn muziekstudies op zesjarige leeftijd bij Gerhard Pohl van het Norddeutscher Rundfunk Hannover. Hij volgde master-classes bij Janos Starker, Zara Nelsova, Anner Bylsma en Daniel Grosgurin. Hij behaalde de graad van “Bachelor of Music” aan het Indiana University in Bloomington in de celloklas van Professor Helga Winold. In 2000 kwam hij studeren in de klas van Jaap Kruithof aan het conservatorium van Antwerpen waar hij de meestergraad behaalde in 2004. Hij speelde in orkesten zoals “National Honors Orchestra of America” en “ Berliner Symphoniker”.
Véronique Sauvanaud, dwarsfluit
Veronique studeerde van 1992 tot 1998 aan het Lemmensinstituut te Leuven met de hoofdopties dwarsfluit, blokfluit en kamermuziek bij o.a. Carlos Bruneel, Bart Coen, Patrick Peire en Etienne Siebens. Zij vervolmaakte daarna haar studie van orkesttrekken en piccolo te Amsterdam bij Vincent Cortvrint.
Veronique verleende haar medewerking als fluitiste aan verscheidene concerten in zowel symfonische als kamermuziekformaties in binnen- en buitenland.
Zij is vast orkestlid van het Nieuw Muziektheater Brasschaat en begeleidt regelmatig de woordkunstenares Machteld Rombouts op haar tournees van muziek- en woordkunst rond kerst.
Momenteel is zij muzieklerares in het deeltijds kunstonderwijs.

Martine van Puyvelde, dwarsfluit
Martine Van Puyvelde (°1974) studeerde fluit aan het Koninklijk Muziekconservatorium te Brussel bij Carlos Bruneel. In studieverband kreeg ze de kans enkele masterclasses te volgen, o.a. bij Emanuel Pahud. Ze deed orkestervaring op in het Symfonisch Jeugdorkest van Vlaanderen o.l.v. Robert Groslot. Buiten freelance werk in orkestverband en kamermuziek-verband, was ze tussen 1996-2004 vaste solo-fluitiste in het orkest van het Koninklijk Ballet van Vlaanderen en tussen 2007-2010 bij Camerata con Cor(d)e. Verder is ze actief in het Deeltijds Kunst Onderwijs sinds 1996. Momenteel werkt ze als onderzoeker aan de Vrije Universiteit Brussel waar ze een doctoraatsscriptie maakt over de spontane bindingsprocessen tussen moeders en baby’s en de relevantie van muzikale aspecten hierbinnen.

Elke Meirsman, hobo
Zij studeerde hobo aan het conservatorium van Antwerpen bij Joris van den Hauwe, de Hogeschool voor Muziek en dans te Rotterdam bij Emmanuel Abhül en aan het Koninklijk conservatorium te Brussel bij Paul Dombrecht. Daarnaast volgde ze masterclasses bij David Walter, Jacques Thys, Jonathan Kelly, Neil Black, Luc Nielandt, ea…
Orkestervaring deed ze op bij het Brussel Philharmonic, Il Novecento, Kölner Academie, Brussels Chamber Orchestra, Beethovenacademie, het Kamerorkest voor Vlaanderen, het Filharmonisch jeugdorkest van Vlaanderen, het Rotterdams Young Philharmonic, en verscheidene andere kamerorkesten.

Pieter Jaspers, hobo
Pieter is solohoboist bij het Alden Biesen Zomeropera Orkest en bij Nueve Musiche. Orkesten als Charlemagne Orchestra en het Orkest der Lage Landen doen regelmatig beroep op hem. In 2010 werd Pieter geselecteerd voor het Nationaal Jeugd Orkest van Nederland olv Ludovic Morlot. Hij slaagde tevens voor de Antwerp Orchestra Academy en mocht werken met dirigenten als Jaap van Zweden en Philippe Herreweghe. Pieter deed verdere ervaring op in het Symfonieorkest van de Munt en de Brussels Philharmonic – Vlaams Radio Orkest. Op dit moment is Pieter student aan het Vlaams Conservatorium van Antwerpen bij Luk Nielandt.

Ronny Plovie, klavecimbel
Ronny Plovie is sinds 2001 directeur van de Academie Berchem muziek en woord en docent in het Centrum Gregoriaans Drongen. Hij heeft een eerste prijs klavecimbel, kamermuziek en is meester in de muziek optie orgel. Hij studeerde in Gent, Brussel, Maastricht en volgde meestercursussen in Bristol, Frichen en Amsterdam. Eerder gaf hij algemene muzikale vorming, orgel, klavecimbel en begeleidingspraktijk in Brugge, Tienen, Borgerhout, Wilrijk, Sint-Niklaas en Bornem. Hij gaf gedurende 15 jaar praktische harmonie aan het Koninklijk Conservatorium van Gent.


BART VAN CASTEREN, dirigent

Sinds 2009 staat Bart Van Casteren aan de leiding van het Vlaams Symfonisch Orkest. Naast het dirigeren is Bart ook professioneel pianist. Hij haalde als leerling van Levente Kende zijn meestergraad piano en finaliteit kamermuziek aan het conservatorium in Antwerpen. Als dirigent kreeg hij les van Ernest Maes op het conservatorium, die hem ook zijn eerste opdracht gaf als assistent-dirigent aan de Nederlands-Vlaamse Opera in Maastricht. Zo kon hij in 1999 de productie van Il Trovatore mee gestalte geven.

Als pianist vormt hij al jaren met Samra Mackic een pianoduo dat in binnen- en buitenland concerteert en samen met acteur Eddy Van Cakenberghe verschillende tournees voor Jeugd en Muziek heeft gespeeld. In hetzelfde jaar begon Bart ook een aantal koren te dirigeren. Na masterclasses in Wenen en Frankrijk kwam hij in contact met prof. Etienne Siebens, die hem gedurende vier jaar het privilege gaf bij hem les te komen volgen.

Na de oprichting van het Nerteva-ensemble, een symfonisch ensemble dat zowel symfonieën, ouvertures als filmmuziek op haar repertoire heeft staan, dirigeert hij het Sint- Ceciliakoor in Essen. Met dit koor voerde hij in 2008 de Carmina Burana uit van Carl Orff. Met het Vlaams Symfonisch Orkest speelde Bart Van Casteren ondertussen verscheidene symfonieën en uiteenlopende werken. In het voorjaar van 2011 voerde het orkest onder zijn leiding de Messa da Requiem op, met vier solisten en honderdvijftig koorleden.